⏺Câu Hỏi: Thiền sư cảm thấy thế nào về việc dạy Pháp cho trẻ em?
Goenkaji : Thời gian tốt nhất là trước khi đứa bé ra đời. Trong thời kỳ thai nghén, người mẹ nên tập Vipassana, như vậy đứa bé cũng được hưởng, và khi sinh ra nó là một đứa trẻ của Pháp.
Nhưng nếu bạn đã có con rồi, bạn vẫn có thể chia sẻ Pháp với chúng. Chẳng hạn, ở phần kết thúc của khóa thiền, bạn học kỹ thuật mettā-bhāvanā (thiền tâm từ), chia sẻ sự bình an và hòa hợp của bạn với người khác. Nếu con bạn còn quá nhỏ, bạn hãy hướng mettā (tâm từ) về chúng sau mỗi lần hành thiền, vào giờ đi ngủ của chúng. Làm như vậy, con bạn cũng được hưởng ích lợi của việc bạn thực hành Pháp. Và khi chúng lớn hơn, bạn hãy giảng cho chúng một chút về Pháp, theo cách chúng có thể hiểu và chấp nhận được. Nếu chúng có thể hiểu thêm, hãy dạy chúng tập ānāpāna (theo dõi hơi thở) trong vài phút. Đừng ép buộc chúng, dù là bằng cách nào.
Hãy để chúng ngồi thiền cùng bạn, quan sát hơi thở trong vài phút rồi cho chúng đi chơi. Thiền sẽ như trò chơi đối với chúng; chúng sẽ thích ngồi thiền. Và điều quan trọng nhất là: chính bạn phải sống một cuộc sống lành mạnh đúng Pháp. Bạn phải làm gương cho chúng. Trong gia đình, bạn phải tạo được một không khí an bình và hòa hợp, như vậy sẽ giúp chúng lớn lên thành người khỏe mạnh và hạnh phúc. Đây là điều tốt nhất mà bạn có thể làm cho con bạn.
⏺Câu Hỏi: Đâu là sự khác nhau giữa Vipassana và sự tập trung?
Goenkaji: Vipassana không chỉ đơn thuần là sự tập trung (định tâm). Vipassana là quan sát sự thật bên trong, từ khoảnh khắc này đến khoảnh khắc khác. Bạn phát triển khả năng nhận biết và ý thức (chánh niệm) của bạn. Mặc cho mọi thứ vô thường (luôn liên tục thay đổi), nhưng bạn vẫn duy trì sự nhận biết và ý thức được – đây là Vipassana.
Nhưng nếu bạn chỉ tập trung vào một đối tượng, có thể là một đối tượng do bạn tưởng tượng, thì sẽ không có gì thay đổi. Khi bạn sống với sự tưởng tượng này và tâm của bạn duy trì sự tập trung vào nó, bạn không đang quan sát được sự thật.
Khi bạn đang quan sát sự thật, nó nhất định phải thay đổi. Nó liên tục thay đổi và bạn vẫn duy trì được ý thức về điều đó. Đây là Vipassana.
⏺Câu Hỏi: Tâm xả liên quan đến samādhi (sự định tâm) như thế nào?
Goenkaji: Samādhi không thể có, nếu thiếu tâm xả. Với căn nguyên là sự ham muốn, tâm cũng có thể trở nên tập trung hoàn toàn. Nhưng loại định tâm (samādhi) đó không phải là samādhi đúng đắn. Vì nó đi kèm với căn nguyên của sự bất tịnh.
Nhưng nếu samadhi đi kèm tâm xả, thì nó cho kết quả tuyệt vời, bởi vì khi tâm thanh tịnh và định tĩnh, sự thuần khiết trong tâm được tăng trưởng. Tâm khi đó không thể làm hại chính bạn hoặc làm hại người khác.
Nhưng nếu tâm mạnh mẽ với đầy những bất tịnh, nó sẽ làm hại người khác, nó cũng sẽ làm hại bạn. Vì vậy, tâm xả đi cùng với samādhi là hữu ích.
Cố Đại Lão Thiền Sư SN. Goenka
Namo Tassa Bhagavato Arahato Sammasambuddhassa. Namo Tassa Bhagavato Arahato Sammasambuddhassa. Namo Tassa Bhagavato Arahato Sammasambuddhassa.