THIỀN NIỆM THIÊN
(Sư Thanh Minh)
Thiền niệm Thiên là tưởng niệm đến những đức tính đặc biệt của chư Thiên là:
1. Đức tin;
2. Giữ giới;
3. Nghe nhiều;
4. Bố thí;
5. Trí tuệ.
Và những đức tính đặc biệt ấy cũng có nơi mình, lấy chư Thiên ở các cõi trời làm chứng.
Hỏi: Thế nào là chư Thiên?
Đáp: Chư Thiên (Deva) là các vị Thiên ở cõi trời Dục Giới. Phạm Thiên (Brahma) là các vị Thiên sống ở cõi trời Sắc Giới và Vô Sắc Giới. Có 6 cõi trời Dục Giới là:
• Tứ Đại Thiên Vương;
• Đao Lợi Thiên;
• Dạ Ma Thiên;
• Đâu Suất Thiên;
• Hóa Lạc Thiên;
• Tha Hóa Tự Tại Thiên.
Hỏi: Thế nào là Tứ Đại Thiên Vương?
Đáp: Tứ Đại Thiên Vương là chư Thiên sống ở cõi trời Dục Giới thứ nhất, cũng là tầng trời thấp nhất. Có 4 vị vua trời cai quản ở bốn phương:
• Trì Quốc Thiên Vương (Dhatarattha): ở phương Đông, cai quản Càn Thát Bà.
• Tăng Trưởng Thiên Vương (Viruḷhaka): ở phương Nam, cai quản Cưu Bàn Trà.
• Quảng Mục Thiên Vương (Virūpakkha): ở phương Tây, cai quản Rồng Nāga.
• Đa Văn Thiên Vương (Vessavana): ở phương Bắc, cai quản Dạ Xoa.
Bốn vị Thiên Vương này cũng hộ trì cõi nhân gian. Chư Thiên Tứ Thiên Vương sống cả trên hư không, trên cây cối, trên mặt đất.
• Có vị có thân hình đẹp; có vị có thân hình xấu xí.
• Có vị chư Thiên có tâm thiện; cũng có vị chư Thiên có tâm hung dữ, bất thiện.
• Có chư Thiên có cung điện; có chư Thiên không có cung điện.
• Có chư Thiên có chánh kiến, tin tưởng và thực hành Phật Pháp; có chư Thiên mê tín, tà kiến.
Tuổi thọ cao nhất của chư Thiên Tứ Thiên Vương là 500 năm cõi trời = 9 triệu năm cõi nhân loại.
Hỏi: Thế nào là Càn Thát Bà Gandhabba?
Đáp: Càn Thát Bà thường sống ở trên cây cối hay còn gọi là thần cây. Có Càn Thát Bà sống trà trộn với người, nhập vào người như lên đồng, xem bói,…
Hỏi: Thế nào là Cưu Bàn Trà Kumbhaṇḍa?
Đáp: Kumdhanda – Cưu Bàn Trà là các loại quỷ thần bảo vệ núi rừng, sông, biển,… hoặc cai quản địa ngục, chúa ngục,…
Hỏi: Thế nào là Nāga – Rồng?
Đáp: Rồng Naga sống ở dưới nước, thân hình như rắn, có đời sống như thần tiên, có thần lực biến hóa, tính khí nóng nảy.
Hỏi: Thế nào là Yakkha – Dạ Xoa?
Đáp: Yakkha hay Dạ Xoa có 2 loại:
• Chư Thiên Dạ Xoa có thân hình đẹp, có hào quang, có thần lực;
• Bàng sinh Dạ Xoa có thân hình xấu, như quỷ sứ đầu trâu, mặt ngựa.
4 hàng chư Thiên:
• Càn Thát Bà;
• Cưu Bàn Trà;
• Rồng Naga;
• Dạ Xoa;
đều dưới quyền cai quản của 4 vị đại vương nên gọi là chư Thiên cõi trời Tứ Thiên Vương.
Hỏi: Thế nào là Đao Lợi Thiên?
Đáp: Đao Lợi Thiên là cõi trời Dục Giới thứ 2. Các vị chư Thiên đều sống ở trên hư không trong những cung điện bằng vàng, ngọc, châu báu. Vị vua cõi này là Thiên chủ Sakka hay vua trời Đế Thích, hay cũng được gọi là Ngọc Hoàng Thượng Đế.
Tuổi thọ cao nhất của Thiên chúng cõi này là 1000 năm cõi trời = 36 triệu năm cõi nhân loại.
Hỏi: Thế nào là cõi Dạ Ma Thiên?
Đáp: Dạ Ma Thiên là tầng trời Dục Giới thứ 3. Thiên chúng ở đây hưởng phước lạc không biết gì đến sự khổ hay còn gọi là xả ly khổ: Yama hay Dạ Ma.
Tuổi thọ cao nhất của cõi này là 2000 Thiên tuổi = 147 triệu năm cõi nhân loại.
Hỏi: Thế nào là cõi Đâu Suất Thiên?
Đáp: Là cõi trời Dục Giới thứ 4. Thiên chúng ở cõi này chỉ tràn ngập sự hoan hỷ nên gọi là Tusita – Đâu Suất. Các vị Bồ Tát trước khi thành Phật đều từ cõi này sinh xuống nhân gian.
Tuổi thọ cõi này là 4000 Thiên tuổi = 576 triệu năm cõi nhân loại.
Hỏi: Thế nào là cõi Hóa Lạc Thiên?
Đáp: Là cõi trời Dục Giới thứ 5. Thiên chúng cõi này tự hóa ra những thứ mình ưa thích rồi hưởng thụ cho nên gọi là Hóa Lạc Thiên.
Tuổi thọ cõi này là 8000 Thiên tuổi = 2 tỉ 304 triệu năm cõi nhân loại.
Hỏi: Thế nào là Tha Hóa Tự Tại Thiên?
Đáp: Là cõi trời Dục Giới thứ 6. Thiên chúng cõi này thường hưởng thụ những niềm vui do các vị chư Thiên phụ tá biến hóa ra nên gọi là Tha Hóa Tự Tại Thiên.
Tuổi thọ của Thiên giới này là 16.000 Thiên tuổi = 9 tỉ 016 triệu năm nhân loại.
Hỏi: Thế nào là Phạm Thiên Brahma?
Đáp: Phạm Thiên là các vị Thiên sống ở 16 cõi trời Sắc Giới và 4 cõi trời Vô Sắc Giới. Ở những cõi này không cần phải làm ăn gì cả. Mà sự nuôi sống thọ mạng bằng năng lực của chính các tầng thiền định, an trú trong định không có não phiền và tuổi thọ thì được tính bằng các đại kiếp trái đất.
Hỏi: Tại sao lại gọi là chư Thiên Dục Giới, chư Thiên Sắc Giới, chư Thiên Vô Sắc Giới?
Đáp:
• Chư Thiên Dục Giới: Là chư Thiên sinh ra ở cõi Dục, tâm ý ưa thích hưởng thụ 5 dục trưởng dưỡng.
• Chư Thiên Sắc Giới: Là chư Thiên sinh ra ở cõi Sắc, không ưa thích 5 dục, nhưng lại ưa thích trạng thái an lạc của tầng thiền sắc giới.
• Chư Thiên Vô Sắc: Là chư Thiên không ưa thích dục, không ưa thích sắc, nhưng lại ưa thích an trú trong trạng thái tâm thiền vô sắc (chỉ có tâm mà không có thân).
Hỏi: Nguyên nhân gì khiến cho những chúng sinh được sinh về các cõi chư Thiên?
Đáp: Nhờ có những thiện nghiệp như:
• Đức tin: Tin tưởng và cung kính những bậc có đức hạnh cao thượng;
• Giữ giới: Bỏ việc ác, làm việc thiện;
• Đa văn: Nghe giảng giáo pháp, mở rộng chánh kiến;
• Bố Thí: San sẻ, ban cho, mở rộng lòng từ;
• Trí Tuệ: Phát triển tuệ quán, giác ngộ sự thật,…
Đó là những nhân lành khiến cho những chúng sinh được sinh về các cõi trời hưởng phước báu an vui, sung sướng.
Hỏi: Trước khi hành thiền niệm Thiên thì cần phải chuẩn bị những gì?
Đáp:
• Cần phải phát triển đức tin: Tin Phật, tin Pháp, tin Tăng, tin có nghiệp và có quả của nghiệp;
• Cần phải giữ giới thanh tịnh;
• Cần phải siêng năng học hỏi, nghe giảng giải giáo pháp;
• Cần phải bố thí;
• Cần phát triển trí tuệ: Văn tuệ – tư tuệ – tu tuệ.
Khi nào có đủ 5 đức tính của chư Thiên ở nơi mình rồi thì có thể thực hành thiền niệm Thiên.
Hỏi: Thế nào là thực hành thiền niệm Thiên?
Đáp: Hành thiền niệm Thiên là tập trung tâm tưởng niệm đến những đức tính đặc biệt của chư Thiên như sau:
• Chư Thiên cõi Tứ Thiên Vương;
• Chư Thiên cõi Đao Lợi Thiên;
• Chư Thiên cõi Dạ Ma Thiên;
• Chư Thiên cõi Đâu Suất Thiên;
• Chư Thiên cõi Hóa Lạc Thiên;
• Chư Thiên cõi Tha Hóa Tự Tại Thiên;
• Chư Thiên cõi Phạm Thiên;
• Chư Thiên cao hơn thế nữa,…
• Chư Thiên ấy có đức tin cho nên khi mạng chung ở chỗ này được sinh chỗ kia, và đức tin ấy cũng có nơi ta.
• Chư Thiên ấy có giới hạnh nên khi mạng chung ở chỗ này được sinh chỗ kia, và giới hạnh ấy cũng có nơi ta.
• Chư Thiên ấy có đa văn nên khi mạng chung ở chỗ này được sinh chỗ kia, và đa văn ấy cũng có nơi ta.
• Chư Thiên ấy có bố thí nên khi mạng chung chỗ này được sinh chỗ kia, và bố thí ấy cũng có nơi ta.
• Chư Thiên ấy có trí tuệ nên khi mạng chung chỗ này được sinh chỗ kia, và trí tuệ ấy cũng có nơi ta.
Mỗi lần niệm một đức tính trong 5 đức tính ấy của chư Thiên cho đến khi chứng đắc định cận hành. Đó là mức định cao nhất của pháp thiền niệm Thiên.
Hỏi: Thế nào là “ChưThiên có đức tin nên chết chỗ này sinh chỗ kia; đức tin ấy cũng có nơi ta”?
Đáp: Do có đức tin vào các bậc có giới đức cao thượng như:
• Đức Phật;
• Đức Pháp;
• Đức Tăng;
• Tin có nghiệp và có quả của nghiệp;
Nên có tâm cung kính, cúng dàng, sống có giới hạnh.
Nhờ những phước thiện ấy nên khi mạng chung được sinh làm chư Thiên trên cõi trời. Và ta là người cũng có những đức tin như vậy.
Hỏi: Thế nào là “ChưThiên ấy có giới hạnh nên khi mạng chung ở chỗ này được sinh chỗ kia. Và giới hạnh ấy cũng có nơi ta”?
Đáp: Giới hạnh là giữ gìn không làm các việc ác, siêng năng làm việc thiện. Nhờ vậy mà khi mạng chung được sinh làm chư Thiên trên cõi trời. Và ta là người cũng có những giới hạnh như vậy.
Hỏi: Thế nào là “ChưThiên ấy có đa văn nên khi mạng chung ở chỗ này được sinh chỗ kia. Đa văn ấy cũng có nơi ta?”
Đáp: Đa văn là được nghe giảng về chánh pháp nên có chánh kiến, biết phân biệt thiện – ác; chánh – tà. Nhờ thế mà sống đúng với chánh đạo, không sống theo tà đạo, nên khi mạng chung được sinh làm chư Thiên trên cõi trời.
Và ta là người cũng thường xuyên được nghe giảng về chánh pháp. Ta cũng có chánh kiến, biết phân biệt thiện – ác, chánh – tà.
Hỏi: Thế nào là “ChưThiên ấy có bố thí nên khi mạng chung chỗ này được sinh chỗ kia. Bố thí ấy cũng có nơi ta”?
Đáp: Nhờ phước thiện bố thí ở kiếp trước nên khi mạng chung được sinh lên làm chư Thiên ở trên cõi trời. Và ta là người cũng thường hay làm những việc bố thí như vậy.
Hỏi: Thế nào là “ChưThiên ấy có trí tuệ nên khi mạng chung chỗ này được sinh chỗ kia. Trí tuệ ấy cũng có nơi ta”?
Đáp: Trí tuệ gồm cả:
■ Văn tuệ: Nghe pháp;
■ Tư tuệ: Tư duy về pháp;
■ Tu tuệ: Thực hành thiền tuệ:
• Tuệ tri được danh sắc;
• Tuệ quán sát nhân duyên sinh ra danh sắc;
• Tuệ quán sự vô thường – khổ – vô ngã trên danh sắc
Do thực hành thiền tuệ mà phát triển được các tuệ quán cao thượng này. Nếu chưa đoạn tận phiền não thì khi mạng chung cũng được sinh về Thiên giới. Và những trí tuệ như vậy cũng có ở nơi ta.
Hỏi: Nếu chỉ có 1 trong 5 đức tính của chư Thiên thì khi mệnh chung có được sinh làm chư Thiên không?
Đáp: Có được. Nếu đức hạnh và thiện nghiệp nhiều thì sinh làm chư Thiên ở cõi trời cao. Nếu đức hạnh và thiện nghiệp ít thì sinh làm chư Thiên ở cõi thấp.
Hỏi: Làm thế nào để tăng trưởng đức tin?
Đáp:
• Thực hành thiền niệm Phật, niệm Pháp, niệm Tăng;
• Thường thân cận các bậc chân nhân;
• Đặt câu hỏi;
• Lắng nghe diệu pháp với tâm hoan hỷ, cung kính;
• Như lý tác ý về các sự thật.
thì niềm tin sẽ tăng trưởng.
Hỏi: Làm thế nào để tăng trưởng giữ giới?
Đáp:
■ Khởi lên tâm tàm quý:
• Tàm: Cảm thấy xấu hổ những điều tội lỗi;
• Quý: Cảm thấy ghê sợ những điều tội lỗi.
■ Thực hành thiền niệm giới:
Thì sẽ cố gắng giữ gìn giới cho được thanh tịnh.
Hỏi: Làm thế nào để tăng trưởng bố thí?
Đáp:
• Thực hành thiền niệm thí;
• Tác ý đến nghiệp và quả của nghiệp;
là những nhân khiến tăng trưởng sự bố thí.
Hỏi: Làm thế nào để tăng trưởng đa văn (nghe nhiều – học rộng)?
Đáp:
• Thực hành thiền niệm Pháp;
• Thân cận các bậc đa văn;
• Nghe pháp đúng thời;
là những nhân tăng trưởng sự đa văn.
Hỏi: Làm thế nào để tăng trưởng trí tuệ?
Đáp:
• Thân cận người trí;
• Lắng nghe diệu pháp;
• Vấn đáp nghĩa lý sâu xa;
• Thực hành thiền tuệ.
Đó là những nhân tăng trưởng trí tuệ.
Hỏi: Mục đích thực hành tưởng niệm những đức tính của chư Thiên cũng có ở nơi ta như vậy là để làm gì?
Đáp:
• Để cho tâm được thanh tịnh;
• Phát triển được định cận hành;
• Có cảm hứng từ chư Thiên.
Hỏi: Hành thiền niệm Thiên thì được lợi ích gì?
Đáp:
• Tăng trưởng niềm tin vào nghiệp và quả của nghiệp;
• Được chư Thiên thương tưởng hộ trì;
• Tâm trạng cảm nhận được sự hạnh phúc và an lạc;
• Đến khi mạng chung nếu chưa diệt hết phiền não thì dễ dàng sinh vào một cõi Thiên giới.
Trích trong : “PHƯƠNG PHÁP THỰC HÀNH THIỀN ĐỊNH”
SƯ THANH MINH
Thực hành giáo pháp: Thiền niệm thiên
10 Months ago.
